Otomotiv Pazarı Kasım Ayında Yıllık %25 daralırken Yılbaşından bu yana %1 büyüdü. Otomotiv Distribütörleri Derneği’nin (ODD) yayımladığı verilere göre 2021 Kasım ayında otomobil ve hafif ticari araç pazarı, aylık %6,1 büyürken bir önceki yılın aynı ayına göre %24,9 daralarak 60.216 adet oldu. Yılbaşından bu yana otomotiv ve hafif ticari pazarı yıllık %1 büyüyerek 675.107 adet oldu.

Yerli Otomobil ve Hafif Ticari Araç

2021 Kasım ayında yerli otomobil ve hafif ticari araç satışları, aylık %2,8 gerilerken bir önceki yılın aynı ayına göre %32,3 azalarak 25.270 adet oldu. Yılbaşından bu yana yerli otomobil satışları yıllık %3 daralarak 291.464 adet oldu.

İthal Otomobil ve Hafif Ticari Araç

İthal otomobil ve hafif ticari araç satışları aylık %13,6 artarken bir önceki yılın aynı ayına göre %18,3 azalarak 34.946 adet oldu. Yılbaşından bu yana ithal otomobil satışları geçen yılın aynı dönemine göre %5 büyüyerek 383.643 adet oldu.

Böylelikle toplam otomobil pazarında satılan araçlardaki yerli payı %43, ithal payı ise %57 oldu. Satılan toplam yerli otomobil ve hafif ticari aracın içinde otomobilin payı %70, hafif ticari aracın payı %30 olarak gerçekleşti. Satılan toplam ithal otomobil ve hafif ticari aracın içinde ise otomobilin payı %82, hafif ticari aracın payı %18 olarak gerçekleşti.

Sektörü alt kırılımda ayrı ayrı inceleyecek olursak;

Hafif Ticari Araç Satışları Yılbaşından Bu Yana %13 Büyüdü; Kasım ayında, hafif ticari araç satışları aylık %6,2 artarken bir önceki yılın aynı ayına göre %9,2 artarak 17.234 adet olarak gerçekleşti. Yılbaşından bu yana hafif ticari araç pazarı, yıllık %13 büyüyerek 156.813 adet oldu.

Otomobil Satışları Yılbaşından Bu Yana %2 Daraldı; 2021 Kasım ayında otomobil satışları, aylık %6,1 artarken bir önceki yılın aynı ayına göre %33,2 azalarak 42.982 adet oldu. Yılbaşından bu yana otomobil pazarı geçen yılın aynı dönemine göre %2 daralarak 518.294 adet oldu.

Otomotiv satışında son dönemlerdeki artışın başlıca nedenleri:

• Covid-19 salgını nedeniyle bireylerin toplu taşıma yerine bireysel ulaşımı tercih etmesi,

• Sektörde yaşanan küresel çip tedariği sorununun üretimde aksamalara neden olması nedeniyle yaşanan piyasa dengesizliği,

• Kur artışı ve enflasyon nedeniyle fiyatların artacağı beklentisi,

• Araç fiyatlarının yükselmesi ve ileride yükseleceği beklentileri otomobilin hem ihtiyaç karşılama hem de yatırım aracına dönüşmesine neden olması,

• Kargo vb. taşımacılık hizmetlerinin artmasıyla kargo firmalarında oluşan araç talebi olarak sayılabilir,

Koronavirüsün Otomotiv Sektörüne Etkileri;

2020 yılının ilk çeyreğinden sonra salgının ülkemizde yayılması ve vaka sayısının her geçen gün artmasıyla şirketler tarafından alınan tedbirlerin yanı sıra tedarikçilerde çıkan problem ve sipariş iptalleri nedeniyle Ford başta olmak üzere fabrikalarda üretime ara verildi. Yurt dışında da salgının hızla ilerlemesi sektördeki şirketlerin ihracatını da olumsuz etkilemektedir.

Hızla yayılan salgının merkez üssünün, Türkiye’nin en önemli ticaret partneri Avrupa’ya taşınması AB pazarındaki sert daralma nedeniyle sipariş iptalleri gelmesi, sınır geçişleri ve limanlarda yaşanan kesinti ve yavaşlamalar nedeniyle lojistik süreçlerinin sürdürülmesine ilişkin problemler yaşanması ve Avrupa’da birçok fabrikanın üretimini durdurması ile Avrupa’dan temin edilen ürünlerin tedarikinde yaşanan zorluklar üretimde aksamaya neden olmaktadır.

Geçtiğimiz yıl, insanların salgın dolayısıyla kendini toplu taşımadan izole etmeye devam ederek kişisel araç kullanımını artırması ve kamu bankalarının taşıt kredileri için çeşitli adımlar atması nedeniyle sektörde erken bir canlılık yaşanmaya başladı. Bu canlılık sıfır araçların satışlarına da yansıdı ve 2020 yılı Haziran ayında başlayan ciddi talep artışları yaşandı.

2021 yılında küresel çip tedarikinde yaşanan kıtlık pek çok otomobil üreticisinin kısa dönemli olarak üretimi durdurmasına neden oldu. Sektördeki çip tedarikinde yaşanan problemler nedeniyle oluşan arz şokları ve döviz kurunda artış beklentisi nedeniyle otomotiv fiyatlarının artacağı beklentileri, 2021 yılı Mart ayında talep patlaması yaşanmasına neden oldu.

Toplam otomobil pazarı verilerine bakıldığında her yılın son çeyreğinde, özellikle Aralık ayında büyük canlanmalar yaşanmaktadır. Genellikle kredi avantajları ve firmaların kampanyalarından kaynaklı yılın diğer dönemlerine nazaran Pazar oldukça hareketlenmektedir. Toplam otomobil satışları zaman serisine baktığımızda 2014’ten günümüze en yüksek satış 2015 Aralık ayında 156.173 adet ile gerçekleşmiştir. En düşük satış ise 2019 Ocak ayında 14.373 adet ile gerçekleştirmiştir. 12 aylık kümülatif toplam bazında baktığımızda ise 2014’ten günümüze kadar en yüksek değeri 997.981 adet ile 2016 Kasım ayında, en düşük değeri ise 419.826 adet ile 2019 Ağustos ayında almıştır.

Otomotiv sektöründe önümüzdeki döneme ilişkin daha sağlıklı yorum yapabilmek için otomotiv satışları ve bazı makroekonomik göstergeler arasındaki korelasyonlara bakmak bize daha sağlıklı bir analiz imkanı sunacaktır;

Hem sektörel veriler hem de otomotiv bayilerine yapılan ziyaretler neticesinde edinilen bilgiler ışığında genel bir değerlendirme yapacak olursak;

*Pandeminin sektörün büyümesine katkısının yanında arz talep dengesini bozarak sağlıklı fiyat oluşumlarını engellediği görülmektedir.

*Tedarik sıkıntısının yakın zamanda tamamen çözülmesi beklenmemektedir.

*Sağlıksız fiyat hareketleri firmalar için fırsat ve riskleri bir arada barındırmaktadır. Fiyat riski (özellikle 2. elde oluşan balon fiyatlar) ve stok taşıma maliyeti risk tarafında belirginleşirken düşük fiyatlı ve/veya yerli markalar için talepten daha fazla pay alma fırsatı bulunuyor.

*İkinci el oto piyasasında oluşan anormal fiyatların akıbeti tedarik sıkıntısına bağlı bulunuyor. Bu sorunun giderildiği senaryoda özellikle yüksek stoklu firmaların stok değer kaybı ile karşı karşıya kalacağı varsayılmalıdır.

*Aralık aylarında yaşanan yüksek oranlı satış adetlerinin bu yıl yakalanması beklenmemelidir.

*Hem tedarik sıkıntısı hem de döviz kurundaki artış sektör için en büyük risk unsuru olurken bu duruma azalan GSYİH ve daralan kişisel gelirin tuz-biber olacağı görülmektedir.

*Artan lojistik ihtiyacının ticari araç piyasasına olumlu katkı yapmasının, azalan hane halkı gelirinin ise otomobil pazarına negatif etki yapmasının beklenmesi sektör içinde ayrışmaların olabileceğini göstermektedir.

*Pandeminin etkisi ile 2021 yılında parlayan sektör olan otomotiv’in 2022 yılında ülke özelinde yaşanan ekonomik sıkıntılar, yüksek kur ve yüksek enflasyon sebebiyle duraklama ve gerileme dönemlerine hızlı bir geçiş yapabileceği unutulmamalıdır.

*Araç stoklarının her ne kadar değeri artsa bile satış hızının yavaşlayabileceği göz önüne alınmalıdır.

*Kur şoklarının devam etmesinin sektörde olumsuz senaryoları öne çekebileceği gerçeği karşımızda durmaktadır.

Yazılarda yer alan analiz ve görüşler tamamen yazarın kişisel yorum ve görüşlerini yansıtmakta olup, sizin risk ve getiri tercihlerinizle uyumlu olmayabilir, gerçeği yansıtmayabilir ve yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yazılarda yer alan bilgiler yazarın şahsi görüşleri olup F-Ray Finansal Teknolojiler ile hiçbir ilgisi bulunmamaktadır.